Dupont Analizi

Özkaynak karlılığının hesaplanmasında yararlanılan oranlar yukarıdaki tabloda gösterilmektedir. Belirtilen notasyonların çevirileri aşağıda yer almakta olup devamında da bu notasyonların ne anlama geldiği anlatılmıştır.

Notasyonlar:

Return on Equity (ROE) = Özkaynak Karlılığı

Return on Assets (ROA) = Aktif Karlılığı

Leverage = Kaldıraç

Net Profit Margin = Net Kar Marjı

Total Asset Turnover = Aktif Devir Hızı

Tax Burden = Vergi Yükü

Interest Burden = Faiz Yükü

EBIT Margin = EBIT Marjı

Net Income = Net Kar

Average Shareholder’s Equity = Ortalama Özkaynaklar

Average Total Assets = Ortalama Varlık Toplamı

Revenues = Satış Gelirleri

EBT = Earnings Before Taxes = Vergi Öncesi Kar

EBIT = Earnings Before Interests and Taxes = Faiz ve Vergi Öncesi Kar

Not: Özkaynak karlılığı hesaplamalarında kullanılmasa da yukarıda belirtilen notasyonlar ile karışılmaması için EBITDA kavramının da bilinmesi faydalı olacaktır.

EBITDA = Earnings Before Interests, Taxes, Depreciation and Amortisation
(Faiz, Vergi ve Amortisman öncesi Kar)

Dupont Analizi

ROE = Tax Burden x Interest Burden x EBIT Margin x Total Asset Turnover x Leverage

Tax Burden (Vergi Yükü): İşletmenin gelirlerinden vergiye gitmeyen kısmına ilişkin orandır. Vergi oranı arttığında vergi ödemeleri artar ve vergi yükü azalır. Bu da özkaynak karlılığını olumsuz etkilemektedir.

Interest Burden (Faiz Yükü): İşletmenin gelirlerinden faize gitmeyen kısmına ilişkin orandır. Bir işletmenin faiz giderleri arttığında faiz yükü azalır ve en nihayetinde bu durum özkaynak karlılığını olumsuz etkiler.

EBIT Margin (EBIT Marjı): İşletmenin operasyon gelirlerinin/giderlerini başarılı yönetip yönetmediğinin ölçülmesi ile ilgilidir. Eğer işletme faaliyetlerini efektif bir şekilde yönetiyorsa EBIT Marjı oranı yüksek çıkacak ve özkaynak karlılığı bu durumdan olumlu yönde etkilenecektir.

Total Asset Turnover (Aktif Devir Hızı): Bir işletmenin bir birim varlığına karşın ne kadar gelir elde ettiğini ölçer. EBIT Marjı işletmenin sadece esas faaliyeti ile ilgili bilgi verirken Aktif Devir Hızı işletmenin tüm faaliyetlerini değerlendirmeye dahil eder. Eğer işletmenin aktif devir hızı yüksek ise yani sahip olduğu bir birim varlık için yüksek oranda gelir elde ediyorsa özkaynak karlılığı yüksek hesaplanacaktır.

Leverage (Kaldıraç): İşletmenin faaliyetlerini yürütüken ne kadarını borç ile finansa ettiği ne kadarının da özkaynaklar ile finanse ettiğini göstermektedir. Burada kaldıraç aynı zamanda faiz yükü ile ilişkili olduğundan işletme faiz giderini de dikkate alarak optimum borç-sermaye oranını belirlemelidir.

Dupont Analizi Nasıl Kullanılmaktadır?

Bir finans yöneticisinin en temel amacı görev yaptığı işletmenin değerini arttırmaktır. Bu amaç, geniş yorumlanırsa özkaynak karlılığının arttırılmasını da kapsar. İşletmenin profesyönel yöneticileri özkaynak karlılığının 5 bileşenini(veri yükü, faiz yükü, EBIT marjı, aktif devir hızı ve kaldıraç) yıllar itibarıyla takip ederek hangi alanlarda iyileştirmeler yapılmasına veya olası sapmaların erkenden tespit edilerek olumsuzlukların giderilmesine yönelik aksiyonlar almaktadırlar. Esasında bu yöntemin isminin kaynağı da Dupont adındaki bir işletmedir. Dupont şirketi güçlü veya zayıf yönlerinin tespit edilmesine yönelik olarak bu analizi geliştirmiştir.

Şirket yöneticilerinin yanı sıra yatırımcılar da bir şirkete yatırım yapma kararlarını verirken şirketi analiz ederler. Dupont analizi bu yatırım kararı verilmesi esnasında da kullanılmaktadır.

Dupont Analizi Örneği