Ham Petrol
Ham petrol, petrolün işlenmemiş halidir. Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere 1 varil ham petrolün işlenmesi sonucunda çeşitli petrol ürünleri elde edilmektedir.
Ham Petrol Sınıflandırılması
Ham petrol piyasası çıkarılan petrolün özelliği ve lokasyonu açısından oldukça farklılık arz etmektedir ve bu farklılık ürünün fiyatına etki etmektedir. Bu yüzden belirli özellikler dünya çapında kabul görmüş baz alınarak standartlaştırılmış ve ham petrol çeşitleri oluşturulmuştur. Ham petrolün standartlaştırılmasında iki önemli faktör bulunmaktadır.
Bunlardan ilki API(American Petroleum Institute) Gravitesidir. API Gravitesi, ham petrolün yoğunluğunun su ile kıyaslanmasında kullanılan bir istatistiktir ve 10 ile 70 arasında değişmektedir. Ham petrol ne kadar yüksek API graitesine sahipse o kadar hafif sayılır. Kolay işlenebilir, rafine edilebilir ve taşınabilir olması sebebiyle API gravitesi yüksek olan petrole talep daha fazladır.
İkinci faktör ise içerdiği kükürt(sülfür) miktarıdır. Yeraltındaki üründe %0.05’den az kükürt bulunuyor ise tatlı petrol ve %0.05’den fazla kükürt bulunuyor ise acı(tuzlu) petrol olarak adlandırılır. Kirlilikten arındırılarak benzin veya dizel yakıtı üretilmesi ve rafine edilmesi daha kolay olduğu için üreticiler düşük sülfürlü yani tatlı petrolü tercih ederler.
Dünya’da petrol rezervi bulunan ülkelerdeki petrol yataklarının kalitesine göre sınıflandırılması aşağıda gösterilmektedir.
Ham Petrol Çeşitleri
Brent Ham Petrol
“Brent” adı ABD’li çok uluslu petrol ve doğalgaz şirketi olan Exxon Mobil Corporation ile Royal Dutch Shell plc şirketlerinin adına faaliyet gösteren Shell İngiltere Arama ve Üretim politikasının adlandırması için kullanılmaktaydı. Yani başlangıçta Türkiye’de Yosun Kazı olarak bilinen İngilizce’de Brant goose olarak adlandırılan kuşun adı tüm bu petrol arama sahası için kullanılan ortak isimdi. Ancak bununla birlikte “Brent” adının petrol arama sahaları olan Broom (Oseberg). Rannoch. Etive. Ness ve Tarbert isimlerinin baş harflerinin kısaltması olduğuna dair de kaynaklar bulunmaktadır. Günümüzde Brent petrolü derken Kuzey Denizi’nde farklı alanlardan çıkarılan petrol kastedilir. Bu alanlar; Brent. Forties. Oseberg ve Ekofisk’tir. Çıkarılan bu petrol genellikle kuzeybatı Avrupa’da rafine edilmektedir.
Brent petrolü, Amerikan Petrol Enstitüsü tarafından API Gravite adı verilen ölçümlendirmeye göre yaklaşık olarak 38.06 API Gravitesine sahiptir ve dolayısıyla hafif petrol niteliğindedir. Denizden çıkarıldığı için doğrudan deniz üzerinden başka uzak bölgelere taşınması da kolaydır. Brent Petrol Avrupa’da çıkarıldığı için Brent Petrol vadeli işlemleri çoğunlukla İngiltere’de bulunan ICE Futures Europe’da gerçekleştirilmektedir.
West Texas Intermediate (WTI) Ham Petrol
WTI petrolü ABD’de çıkarılan ve boru hattıyla Oklahoma Cushing’e gönderilen petrollere verilen isimdir. West Texas Intermediate (WTI) olarak adlandırılan Batı Teksas Ara Ürünü kadar hafif olmasa da yaklaşık olarak % 0.37 oranında kükürt içermektedir. Karada çıkarıldığı için uzak bölgelere taşınması zor ve masraflıdır dolayısıyla fiyatı daha düşüktür. ABD’de tüketilen başlıca petrol türü WTI’dir. WTI vadeli işlemleri çoğunlukla NYMEX yani New York Ticaret Borsası’nda gerçekleştirilmektedir. Şu anda dünyada en yaygın olarak kullanılan petrol referansıdır.
Ham Petrol Rezervleri
Aşağıdaki tabloda 2018 yılsonu itibarıyla dünyadaki en çok ham petrol rezervine sahip 10 ülke listesi yer almaktadır. (Kaynak: Eni)
Petrol Üretimi
2018 yılı içerisinde en çok petrol üreten ilk 10 ülke aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. (Kaynak: Eni)
Petrol Tüketimi
2018 yılı içerisinde en çok petrol tüketen ilk 10 ülke aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. (Kaynak: Eni)
